در بازیافت شیشه نسبت به تولید شیشه مواد خام و انرژی کمتری مصرف می شود بنابراین این فرآیند علاوه بر تولید گازهای مضر کمتر، منابع طبیعی را برای نسل های آینده حفظ می کند. امروزه از محصولات شیشه‌ای در تولید فایبرگلاس، ظروف غذاخوری، بطری‌های نوشابه، در و پنجره، لامپ و… استفاده فراوانی می شود. باید بدانید که شیشه های تولید شده از شیشه های بازیافتی، میزان آلودگی هوا را حدود ۲۰ درصد و آلودگی آب را حدود ۵۰ درصد کاهش می دهد.
شیشه چیست؟
ماسه و شنی که ذوب شده و به ماده‌ای جامد و براق تبدیل می شود شیشه نام دارد. شن و ماسه، آهک، نمک و قلیا مواد خامی هستند که از یک کانی به نام ترونا به دست می آیند که در ساخت شیشه از آن استفاده می شود. ترونا در آفریقا، کانادا، ترکیه و آمریکا وجود دارد.
چرا شیشه را بازیافت می کنیم؟
زمانی که شما برای تولید محصولات شیشه ای جدید، بطری ها و ظروف شیشه ای خود را بازیافت می کنید:
- استفاده از منابع طبیعی کره زمین کاهش می یابد.
- سلسله مراتب تولید سبزتر (دوستدار محیط زیست) است زیرا میزان هر گونه آلودگی در بازیافت نسبت به تولید مواد خام بسیار کمتر است.
- زباله ها و پسماند های بسیار کمی تولید می شوند که این امر می تواند برای محیط زیست گامی مثبت تلقی شود.
می توان گفت که هنگام بازیافت شیشه، به میزان ۴۰ درصد سوخت کمتری مورد استفاده قرار می گیرد، به بیانی دیگر می توان گفت که ۴۰ درصد دی اکسید کمتری در جو زمین منتشر می شود.
بازیافت شیشه به ۲ دسته تقسیم می شود که عبارتند از:
۱- بازیافت چرخه بسته
در بازیافت چرخه بسته، موادی که مورد استفاده قرار گرفته اند چندین بار به محصولات جدید تبدیل می شوند. باید بدانید که این روش با یک روند همیشگی و پایدار قابل انجام است. همچنین در این بازیافت به هیچ عنوان موادی هدر نمی رود.
۲- بازیافت چرخه باز
در بازیافت چرخه باز مواد مصرف‌شده را به محصولاتی تبدیل می‌کنند که به هیچ عنوان نمی‌توان آنها را دوباره بازیافت کرد. به بیانی دیگر این مواد تنها یک بار بازیافت می شوند و سپس آنها را دور می‌ریزند. برخی از افراد بر این باورند که نمی توان اسم این کار را بازیافت گذاشت زیرا با انجام این کار مواد بسیاری هدر می روند و به پسماند تبدیل می‌شوند.
مراحل بازیافت شیشه
بعضی از محصولات شیشه‌ای پس از استفاده، در محل های دفن زباله قرار می گیرند و برخی نیز بازیافت می‌شوند. شیشه‌ای که قرار است بازیافت شود مراحل بسیاری را سپری می‌کند که این مراحل عبارتند از:
در وهله اول شما باید بطری‌ها و ظرف‌های شیشه‌ای که استفاده کرده اید را در ظرف‌های جداگانه‌ای جمع آوری و تفکیک نمایید.
در وهله دوم وظیفه دولت این است که با بکارگیری وسایل نقلیه مناسب این شیشه‌ها را جمع کرده و به مرکز بازیافت منتقل نماید.
در وهله سوم مرکز بازیافت موظف است تا شیشه ها را براساس رنگ شان تفکیک نماید، زیرا اگر شیشه‌های سبز و قهوه‌ای با هم ترکیب شوند رنگ قهوه ای زشت و کدری تشکیل خواهد شد.
در وهله چهارم شیشه‌های رنگی به دلیل بازفرآوری به خرده شیشه تبدیل می شوند و قبل از منتقل کردن آنها به کارخانه شیشه، درب های فلزی و پلاستیکی شان را جدا می کنند.
در وهله پنجم برای جدا کردن چسب و مواد غذایی ازخرده شیشه ها آنها را می شویند.
در وهله ششم در کارخانه ها، خرده شیشه ها در کوره های ذوب شیشه به شیشه های ذوب شده اضافه می شوند.
در وهله هفتم این شیشه های مذاب از کوره ها بیرون آورده می شوند و به محصولات شیشه ای جدید تبدیل می شوند.
در وهله آخر محصولات تازه ای که از شیشه بازیافتی تولید شده اند به‌دست مردم می‌رسند.
چگونگی تفکیک بطری ها و ظروف شیشه ای
۱- درب های پلاستیکی یا فلزی را از روی بطری ها جدا کرده و بطری های شیشه ای را درون سطل بازیافت مخصوص خود قرار دهید.
۲- بطری های شیشه ای را با آب بشویید تا خاک و باقیمانده مواد غذایی از بین بروند. اگر غذا در بطری ها گیر کرده باشد، لازم است آنها را چند بار با آب گرم بشویید تا تمیز شوند.
نکته: تمیز کردن بطری ها باعث می شود که بازیافت آنها راحت تر انجام گیرد.
۳- تا می توانید بطری ها را براساس رنگ شان تفکیک کنید.
۴- ممکن است در محله شما سطل های بازیافت در کنار سطل زباله های عمومی قرار بگیرند. از این رو شما می توانید بطری های تفکیک شده را در سطل بازیافت محله خود قرار دهید. در بیشتر مواقع در کلان شهرها سطل های بازیافتی در گوشه خیابان ها، پارک های عمومی و… وجود دارند.
شیشه‌سازی چگونه بر محیط اثر می‌گذارد؟
نفت سیاه و گاز طبیعی جزو سوخت های فسیلی تجدیدناپذیر به شمار می آیند که این دو ماده برای ایجاد گرما و حرارت در کوره‌های شیشه‌سازی استفاده می شوند. با سوزاندن سوخت های فسیلی، گاز دی اکسید در جو آزاد می شود. باید بدانید که گاز دی اکسید جزو گازهایی است که به روند گرمایش زمین سرعت می دهد و موجب تشدید تغییرات آب و هوایی می گردد.
- ادعای کارخانه های بسته بندی و تولید کنندگان موادغذایی و نوشیدنی این است که بدون از بین رفتن کیفیت شیشه می توان آن را ۱۰۰ درصد بازیافت کرد. ولی باید بدانید که انواع دیگر شیشه همانند پیرکس، کریستال، صفحه شیشه ای اجاق گاز و پنجره های دو جداره از طریق فرآیندهای متفاوتی تولید می شوند و اگر این مواد وارد فرآیند تولید ظروف شیشه ای شوند باعث ایجاد اختلال در فرآیند بازیافت خواهند شد.
- ظروف شیشه ای بازیافتی همیشه مورد نیاز است. تولید کنندگان شیشه به دلیل تقاضای مردم و نیاز بازار، برای تولید ظروف شیشه ای جدید، به شیشه های قابل بازیافت با کیفیت بالا نیاز دارند.
- در ساده ترین حالت بازیافت زباله های شیشه ای باعث می شود فضا برای زباله های دیگر باز شود.
راه‌های کاهش مصرف شیشه
- به جای خرید ظروف شیشه ای، محصولاتی را خریداری کنید که از مواد دیگری ساخته شده است.
- لامپ های کم مصرف خریداری کنید زیرا این لامپ ها در مقایسه با لامپ های معمولی طول عمرشان ۵ برابر بیشتر است.
- می توانید محصولات شیشه ای خریداری کنید که بتوانید دوباره آنها را پس دهید. به عنوان مثال بعضی از بطری های نوشابه موجود در فروشگاه ها دوباره پس گرفته شده و به چرخه تولید باز می گردند و پُر می شوند.
- آینه ها و پنجره هایی که عوض کرده اید و دیگر نیازی به آنها ندارید را به دیگران بفروشید.
- از بطری های شیشه ای به عنوان گلدان استفاده کنید.
- برای نگهداری غذاهای خشک از ظروف شیشه ای استفاده کنید.
بهترین و سریع‌ترین راه برای کاهش پسماند شیشه بازیافت نیست بلکه مصرف کمتر شیشه است.
نتیجه گیری
باید بدانید که بازیافت هم برای محیط طبیعی و هم برای ما انسان ها یک مسئله مهم و حیاتی است. بازیافت شیشه احتیاج به استخراج شن و ماسه و سنگ‌آهک را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد، همچنین می تواند خطراتی از جمله ایجاد بریدگی در انسان‌ها، گونه های جانوری و آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها را به طرز شگفت انگیزی کاهش دهد.
شما می توانید با عضویت در یک سازمان مردم نهاد همانند مجمع فعالان زیست محیطی کشور ضمن برخورداری از آموزش های رایگان در برنامه های پاکسازی گروهی شرکت کنید و تا جای ممکن از میزان زباله های شیشه ای موجود در طبیعت بکاهید!
